Σελήνιο

Το μεταλλικό στοιχείο σελήνιο είναι απαραίτητο για το ανοσοποιητικό μας σύστημα και τον θυρεοειδή μας αδένα. Μια έλλειψη, όπως επίσης και ένα πλεόνασμα, είναι επιβλαβή για την υγεία μας.

Ένα μεταλλικό στοιχείο για το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα

Το σελήνιο είναι ένα πολύπλευρο μεταλλικό στοιχείο το οποίο είναι απαραίτητο για το ανοσοποιητικό μας σύστημα και τον θυρεοειδή μας αδένα. Μια έλλειψη, όπως επίσης και ένα πλεόνασμα, είναι επιβλαβή για την υγεία μας. Μόλις ένα καρύδι Βραζιλίας την ημέρα μπορεί να σας εφοδιάσει με την απαραίτητη ποσότητα σεληνίου.

Το στοιχείο σελήνιο ανακαλύφθηκε το 1817 και πήρε το όνομά του από την θεά Σελήνη. 200 χρόνια από τότε, και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη διερευνήσει πλήρως τις δυνατότητες αυτού του ιχνοστοιχείου. Το σελήνιο έχει αποτελέσματα σχεδόν σε κάθε σημείο του οργανισμού μας - στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, το νευρικό μας σύστημα, στους μύες και τον θυρεοειδή αδένα. Μια έλλειψη είναι βαριά για τον οργανισμό, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Αλλά και η υπερβολική ποσότητα σεληνίου είναι επίσης ανθυγιεινή και μπορεί ακόμα και να γίνει απειλητική για τη ζωή.

Σε αυτό το άρθρο, θα μάθετε ποια τρόφιμα πρέπει να καταναλώνετε για να καλύψετε τις καθημερινές σας ανάγκες σε σελήνιο και ποια συμπτώματα υποδεικνύουν έλλειψη ή πλεόνασμα σεληνίου. Επίσης: Γιατί τα σκευάσματα σεληνίου μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία σας.

Τι είναι το σελήνιο;

Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο, που σημαίνει ότι: Μπορεί να απορροφηθεί μόνο μέσω της τροφής και χρειάζεστε μόνο μια μικρή ποσότητα από αυτό. Ο ανθρώπινος οργανισμός αποθηκεύει 13 έως 30 mg σεληνίου. Το μεγαλύτερο μέρος του κατατίθεται στους μύες και τον θυρεοειδή αδένα.^[1].

Είναι καλό να γνωρίζετε: Όταν ένα μέταλλο που περιέχει σελήνιο καίγεται, δημιουργείται μια μυρωδιά σαν το ραπανάκι^[2].

Πως λειτουργεί το σελήνιο;

Το σελήνιο σχηματίζει σημαντικές πρωτεΐνες, οι οποίες ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και εμποδίζουν την κυτταρική βλάβη. Ενισχύει την αμυντική λειτουργία της Bιταμίνης E και της της βιταμίνης C. Μαζί με το ιώδιο, το σελήνιο παράγει θυρεοειδικές ορμόνες που ενισχύουν την παραγωγή σπέρματος και διατηρούν τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Χωρίς το σελήνιο, το συκώτι και το πάγκρεας δεν θα μπορούσαν να εκτελούν τις λειτουργίες τους στο πεπτικό σύστημα και το σάκχαρο του αίματος^{[3, 4]}.

Σελήνιο και βαρέα μέταλλα: Το σελήνιο μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό να δεσμεύσει το βαρύ μέταλλο μόλυβδο. Ένα βαρύ μέταλλο σε δεσμευμένη μορφή δεν μπορεί πλέον να βλάψει τον οργανισμό και μπορεί να αποβληθεί ευκολότερα^[5].

Ποια είναι η ημερήσια ανάγκη για σελήνιο;

Σύμφωνα με τις συστάσεις του Γερμανικού Συλλόγου Διατροφής, ένας ενήλικας άντρας θα πρέπει να καταναλώνει 70 μικρογραμμάρια σεληνίου την ημέρα. Για τις γυναίκες, η απαιτούμενη ποσότητα είναι 60 μικρογραμμάρια. Οι θηλάζουσες γυναίκες έχουν αυξημένη ανάγκη της τάξης των 75 μικρογραμμαρίων για να παρέχουν στο παιδί τους επαρκή ποσότητα σεληνίου μέσω του μητρικού γάλακτος^[6].

Ποια τρόφιμα περιέχουν σελήνιο;

Τόσο τα ζωικά όσο και τα φυτικά τρόφιμα παρέχουν σελήνιο στον οργανισμό. Η ποσότητα σεληνίου που περιέχεται στα φυτικά τρόφιμα εξαρτάται επίσης από το που καλλιεργήθηκαν και από το πόσο πλούσιο σε σελήνιο ήταν το έδαφος. Κανένα τρόφιμο δεν περιέχει τόσο σελήνιο όσο η καρύδα και τα καρύδια Βραζιλίας. Ένα μόνο καρύδι Βραζιλίας μπορεί να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες σας. ^[7].

Άλλα πλούσια σε σελήνιο τρόφιμα περιλαμβάνουν^[8]:

Τρόφιμα	Μικρογραμμάρια ανά 100 γραμμάρια
Τόνος	82
Πίτουρο Σιταριού	60 έως 130
Αυγά	20
Λαχανάκι Βρυξελλών	18
Λευκά Φασόλια	14
Ελβετικό Τυρί	11

Έλλειψη σεληνίου

Το χώμα στην Ευρώπη έχει χάσει πολύ σελήνιο τα τελευταία χρόνια. Η αλλαγή του κλίματος είναι η φερόμενη αιτία για αυτή τη μείωση, καθώς προάγει ακραίες καιρικές συνθήκες. Το αποτέλεσμα: Η βαριά βροχόπτωση απομακρύνει το σελήνιο από το χώμα, και οι παρατεταμένες ξηρές περίοδοι μειώνουν επίσης την περιεκτικότητα σεληνίου. Αν υπάρχει πολύ λίγο σελήνιο στο χώμα, δεν μπορεί να συσσωρευτεί επαρκώς στα φυτά, κάνοντας τα τρόφιμα λιγότερο πλούσια σε σελήνιο^{[9, 10]}. Η τελευταία μελέτη σχετικά με το πόσο σελήνιο καταναλώνουν οι άνθρωποι στη Γερμανία διεξάχθηκε το 1996. Οι Γερμανοί απορροφούν κατά μέσο όρο 40 μικρογραμμάρια σεληνίου την ημέρα - λιγότερο από τον αριθμό που προτείνουν οι επαγγελματικοί σύλλογοι^[11].

.

Είναι καλό να γνωρίζετε: Το χώμα με την υψηλότερη περιεκτικότητα σεληνίου βρίσκεται στην Νεμπράσκα των ΗΠΑ. Από την άλλη, το χώμα στην Κίνα έχει χαμηλή περιεκτικότητα σεληνίου.^[1].

Έλλειψη σεληνίου - Ομάδες κινδύνου

Εκτός από τους ανθρώπους που τρέφονται με δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε σελήνιο, έλλειψη μπορεί να παρουσιαστεί στις ακόλουθες ομάδες^{[12, 13]}:

• Καπνιστές
• Αλκοολικοί
• Γυναίκες που θηλάζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Άτομα που πάσχουν από εντερικές παθήσεις - το σελήνιο δεν μπορεί να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος
• Ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση - χάνεται αρκετό σελήνιο κατά την αιμοκάθαρση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης σεληνίου;

Επειδή το σελήνιο λειτουργεί σχεδόν παντού στον οργανισμό, μια έλλειψη μπορεί να οδηγήσει σε αρκετά συμπτώματα ^{[11, 14]}:

Γενικές ενοχλήσεις	Κόπωση
	Μυϊκή αδυναμία και πόνος στις αρθρώσεις
	Aνοσολογική ανεπάρκεια
	Μειωμένη παραγωγή σπέρματος
Ψυχιατρικές ενοχλήσεις	Άγχος
	Καταθλιπτική διάθεση και εναλλαγές διάθεσης
Οργανικές ενοχλήσεις	Ασθένειες του θυρεοειδούς αδένα και του καρδιακού μυός
	Διαταραχές στο συκώτι

Σκευάσματα σεληνίου

270 στα 1073 άτομα, δηλαδή περίπου ένας στους τέσσερις, δήλωσαν σε μια έρευνα σχετικά με τα συμπληρώματα διατροφής ότι έπαιρναν σκευάσματα σεληνίου. Τα σωστά συμπληρώματα μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιστοποιήσετε την πρόσληψη σας σε σελήνιο - άλλα υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψη^[15].

Ποια είναι τα καλύτερα δισκία σεληνίου;

Ένα καλό σκεύασμα σεληνίου θα πρέπει να περιέχει σεληνομεθειονίνη. Ο οργανισμός μπορεί να απορροφήσει το 90 τοις εκατό αυτής της χημικής ένωσης σεληνίου. Άλλες χημικές ενώσεις σεληνίου όπως το σεληνιώδες νάτριο ή το σεληνικό νάτριο μπορούν να απορροφηθούν μόνο μερικώς^[1].

Πόσο σελήνιο πρέπει να καταναλώνω μέσω διατροφικών συμπληρωμάτων;

Σύμφωνα με το ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνου, δεν θα πρέπει να υπερβαίνετε τα 45 mg σεληνίου μέσω συμπληρωμάτων διατροφής ανά ημέρα.^[9].

Μπορούν τα δισκία σεληνίου να προκαλέσουν παρενέργειες;

Το σελήνιο ωφελεί την υγεία σας μόνο όταν λαμβάνεται στη σωστή ποσότητα. Έτσι, μια ημερήσια πρόληψη μεγαλύτερη των 300 μικρογραμμαρίων σεληνίου μέσω συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας^{[12, 16]}:

• Κόπωση
• Τριχόπτωση, αποχρωματισμός του δέρματος
• Ναυτία, εμετός, διάρροια
• Κακοσμία στόματος (μυρωδιά σκόρδου)
• Διαταραχή του συντονισμού των κινήσεων

Αν υπάρχει πλεόνασμα σεληνίου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2 ή και ακόμα και για καρκίνο του προστάτη μπορεί να αυξηθεί^[3].

Λήψη σεληνίου και βιταμίνης E

Το σελήνιο και η βιταμίνη Ε αλληλοενισχύουν το ένα το άλλο. Στο διαδίκτυο, θα βρείτε συχνά συστάσεις οι οποίες απαιτούν την ταυτόχρονη λήψη και των δύο θρεπτικών ουσιών. Ωστόσο, ο Γερμανικός Σύλλογος Ενδοκρινολογίας σκευασμάτων Σεληνίου-Βιταμίνης-Ε: Εάν υπάρχει έλλειψη σεληνίου η οποία δεν έχει διαγνωστεί, η επιπλέων πρόσληψη βιταμίνης Ε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη στους άνδρες. Η χρήση τέτοιων συνδυασμένων σκευασμάτων θα πρέπει να γίνεται μόνο μετά από συνεννόηση με γιατρό. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Εθνικού Ινστιτούτου για τον καρκίνο, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ο κίνδυνος αυξήθηκε κατά 111 τοις εκατό^[17-19].

Σελήνιο και ψευδάργυρος: Το εάν το σελήνιο και ο ψευδάργυρος πρέπει επίσης να λαμβάνονται ταυτόχρονα δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί. Σε μια μελέτη σε αρουραίους, οι ερευνητές μπόρεσαν να παρατηρήσουν αρνητική επίδραση στον προστάτη κατά την ταυτόχρονη λήψη σεληνίου και ψευδαργύρου^[20].

Εξέταση σεληνίου

Το εάν εφοδιάζεστε επαρκώς με σελήνιο μπορεί να προσδιοριστεί μέσω ενός δείγματος αίματος. Εάν υπάρχει υποψία δηλητηρίασης από σελήνιο, ένα δείγμα ούρων μπορεί να διαλευκάνει το τοπίο. Οι ερευνητές προσπαθούν επίσης να προσδιορίσουν την κατάσταση του σεληνίου χρησιμοποιώντας αναλύσεις τρίχας και νυχιών. Αυτές οι μέθοδοι θεωρούνται σήμερα ακατάλληλες επειδή τα αποτελέσματα ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό^[21].

Εξέταση για Ανεπάρκεια σε Μεταλλικά Στοιχεία cerascreen

Με μια αυτοεξέταση όπως η Εξέταση για Ανεπάρκεια σε Μεταλλικά Στοιχεία cerascreen, μπορείτε να προσδιορίσετε τα επίπεδά σας σε σελήνιο με μια μικρή ποσότητα αίματος από το δάχτυλο σας. Μετά από αξιολόγηση στο εργαστήριο, θα λάβετε μια αναφορά αποτελεσμάτων σχετικά με τις τιμές σας σε σελήνιο, ψευδάργυρο και μαγνήσιο, καθώς και ατομικές συμβουλές για ενέργειες για την βελτίωση των τιμών σας.

Σελήνιο και θυρεοειδής

Ο θυρεοειδής δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σωστά χωρίς το σελήνιο. Θα μπορούσε η λήψη επιπλέον σεληνίου να βοηθήσει με τα προβλήματα του θυρεοειδούς;

Μπορεί το σελήνιο να βοηθήσει στη θεραπεία των διαταραχών του θυρεοειδούς;

Δεν είναι ακόμη σαφές εάν το σελήνιο είναι αποτελεσματικό ενάντια ασθενειών του θυρεοειδούς όπως το Hashimoto . Σε μία μελέτη, έγκυες γυναίκες χρησιμοποίησαν σελήνιο, το οποίο είχε θετική επίδραση στον υποθυρεοειδισμό και το Hashimoto μετά τη γέννα. Τα άτομα με ενδοκρινική οφθαλμοπάθεια μπορούν επίσης να βελτιώσουν τα συμπτώματα τους με συμπληρώματα σεληνίου^[22-24].

Ενδοκρινική οφθαλμοπάθεια: Σε αυτήν την ασθένεια, τα μάτια προεξέχουν έντονα. Η αιτία είναι μια αυτοάνοση αντίδραση: το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον οργανισμό, σε αυτήν την περίπτωση στον ιστό της κόγχης του ματιού. Πολλοί πάσχοντες πάσχουν επίσης από υπερθυρεοειδισμό.^[25]

Με μια ματιά: Σελήνιο Τι είναι το σελήνιο; Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που αποθηκεύεται κυρίως στους μυς και τον θυρεοειδή αδένα. Ποιες είναι οι λειτουργίες του σεληνίου Αυτό το ιχνοστοιχείο υποστηρίζει τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού και του θυρεοειδούς καθώς και την γονιμότητα στους άντρες. Ποια είναι η ημερήσια απαίτηση; Οι άνδρες πρέπει να καταναλώνουν 70 μικρογραμμάρια σεληνίου την ημέρα και γυναίκες 60 μικρογραμμάρια. Μπορείτε να ικανοποιήσετε την καθημερινή απαίτηση σε σελήνιο με ένα μόνο καρύδι Βραζιλίας. Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης σεληνίου Τα πιθανά συμπτώματα μιας έλλειψης σεληνίου περιλαμβάνουν κόπωση, καταθλιπτικές διαθέσεις, αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις και προβλήματα θυρεοειδούς. Τι πρέπει να κοιτάξω στα σκευάσματα σεληνίου; Τα σκευάσματα που περιέχουν την ένωση σεληνομεθειονίνη απορροφώνται καλύτερα από τον οργανισμό. Μην χρησιμοποιείτε συνδυασμό σεληνίου και βιταμίνης Ε, καθώς η βιταμίνη Ε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη εάν δεν έχει ανιχνευθεί έλλειψη σεληνίου. Ο κίνδυνος για καρκίνο μπορεί επίσης να αυξηθεί αν λάβετε επιπλέον συμπληρώματα σεληνίου ενώ έχετε επαρκές επίπεδα σεληνίου. Η δηλητηρίαση από σελήνιο μπορεί να οδηγήσει σε κακοσμία του στόματος, απώλεια μαλλιών και κίτρινο δέρμα.

Πηγές

1. What is Selenium? | American Nutrition Association, http://americannutritionassociation.org/newsletter/what-selenium
2. Chemistry International -- Newsmagazine for IUPAC, https://www.iupac.org/publications/ci/2011/3305/5_trofast.html
3. Rayman, M.P.: The importance of selenium to human health. Lancet. 356, 233–241 (2000). doi:10.1016/S0140-6736(00)02490-9
4. Elmadfa, I.: Ernährungslehre. Verlag Eugen Ulmer Stuttgart (2015)
5. Bjørklund, G.: Selenium as an antidote in the treatment of mercury intoxication. Biometals. 28, 605–614 (2015). doi:10.1007/s10534-015-9857-5
6. Selen, https://www.dge.de/wissenschaft/referenzwerte/selen/
7. Paranuss - Lebensmittel-Warenkunde, https://lebensmittel-warenkunde.de/lebensmittel/fette-oele/samen-nuesse/paranuss.html
8. Lebensmittel | DocMedicus Vitalstofflexikon, http://www.vitalstoff-lexikon.de/Spurenelemente/Selen/Lebensmittel.html
9. Selen - ein guter Schutz für unseren Körper, https://www.verbraucherzentrale.de/wissen/lebensmittel/nahrungsergaenzungsmittel/selen-ein-guter-schutz-fuer-unseren-koerper-17732
10. Selenmangel nimmt zu: Klimawandel hat Einfluss auf unser Essen, https://www.bzfe.de/inhalt/selenmangel-nimmt-zu-29778.html
11. Ausgewählte Fragen und Antworten zu Selen, https://www.dge.de/wissenschaft/weitere-publikationen/faqs/selen/
12. Die ganze Welt der Vitamine, Mineralstoffe und Enzyme. garant Verlag GmbH, Renningen (2016)
13. Selen und Human-Biomitoring Stellungnahme der Kommission „Human-Biomonitoring“ des Umweltbundesamtes, https://www.umweltbundesamt.de/sites/default/files/medien/377/dokumente/selen.pdf
14. Benton, D., Cook, R.: The impact of selenium supplementation on mood. Biol. Psychiatry. 29, 1092–1098 (1991)
15. Nahrungsergänzungsmittel, https://www.bzfe.de/inhalt/pressemeldung-7874.html
16. Barceloux, D.G.: Selenium. J. Toxicol. Clin. Toxicol. 37, 145–172 (1999)
17. Selen und Vitamin E nur bei Mangel, https://www.deutsche-apotheker-zeitung.de/news/artikel/2014/05/02/selen-und-vitamin-e-nur-bei-mangel
18. Selen und Vitamin E, https://www.bzfe.de/inhalt/pressemeldung-7020.html
19. Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT): Questions and Answers, https://www.cancer.gov/types/prostate/research/select-trial-results-qa
20. Daragó, A., Sapota, A., Nasiadek, M., Klimczak, M., Kilanowicz, A.: The Effect of Zinc and Selenium Supplementation Mode on Their Bioavailability in the Rat Prostate. Should Administration Be Joint or Separate? Nutrients. 8, (2016). doi:10.3390/nu8100601
21. Problematik, Klinik und Beispiele der Spurenelementvergiftung - Selen, https://www.gtfch.org/cms/images/stories/media/tk/tk79_1/mueller1.pdf
22. van Zuuren, E.J., Albusta, A.Y., Fedorowicz, Z., Carter, B., Pijl, H.: Selenium supplementation for Hashimoto’s thyroiditis. Cochrane Database Syst Rev. CD010223 (2013). doi:10.1002/14651858.CD010223.pub2
23. Ventura, M., Melo, M., Carrilho, F.: Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. Int J Endocrinol. 2017, (2017). doi:10.1155/2017/1297658
24. Drutel, A., Archambeaud, F., Caron, P.: Selenium and the thyroid gland: more good news for clinicians. Clin. Endocrinol. (Oxf). 78, 155–164 (2013). doi:10.1111/cen.12066
25. Pschyrembel Online | endokrine Orbitopathie, https://www.pschyrembel.de/endokrine%20Orbitopathie/K0FR6/doc/